श्रावण महिन्याच्या सुरुवातीला साजरा होणारा जिवती (Jivti) सण झाडीपट्टीतील लोकांच्या श्रद्धेचा आणि परंपरेचा प्रतीक आहे. या सणाचा खास सन्मान हा झाडीपट्टीतील जीवनशैलीत दिसून येतो.
जिवती सणाचे महत्त्व
दीपपूजेच्या दिवशी साजरा होणारा जिवती सण झाडीपट्टीतल्या सांस्कृतिक आणि धार्मिक आयुष्यात एक महत्त्वाची भूमिका बजावतो. हा दिवस श्रावण बाळाची सेवा करण्याच्या परंपरेशी संबंधित आहे आणि आपल्या पूर्वजांची आठवण म्हणून साजरा केला जातो.
जिवतीची परंपरा आणि तिची सजावट
स्वयंपाकघरातील देवघराजवळील भिंत गाईच्या शेणाने सारवली जाते आणि त्यावर गृहिणी जिवतीची आकर्षक चित्रे काढतात. या चित्रांमध्ये श्रावण बाळ आपल्या खांद्यावर कावडीत आईवडिलांना घेऊन जात असल्याचे दाखवले जाते. त्यासोबत तुळस, चंद्र, सूर्य, मोर, झाडे, शेते, नांगर, वखर, कामगार, आणि पाच नागांची चित्रे देखील रेखाटली जातात. भिंतीवर सजवलेली जिवती (Jiwti) म्हणजे गृहिणीच्या कल्पकतेचा आणि कलात्मकतेचा एक अप्रतिम नमुना असतो.
गावातील सुतार आणि सोनारांचा सहभाग
जिवतीच्या दिवशी गावातील सुतार घराच्या दरवाजावर खिळा ठोकतो, तर सोनार जिलॅटीन कागदाच्या जिवत्या देऊन जातो. याबदल्यात गृहिणी त्यांना तांदूळ, डाळ, तिखट, आणि मीठ देतात. हा पारंपरिक व्यवहार झाडीपट्टीतील परस्पर आदानप्रदानाची प्रथा आहे.
जिवतीची पूजा आणि आशीर्वाद
संध्याकाळी जिवतीची पूजा केली जाते आणि भिंतीवरील चित्रांवर सोनाराच्या जिवत्या चिकटवल्या जातात. मुलांच्या वह्यापुस्तकांवरही या जिवत्या लावल्या जातात. आपल्या मुलांच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी आणि दीर्घायुष्याच्या इच्छेसाठी आईकडून या दिवशी आशीर्वाद मिळतो.
श्रावण महिन्यातील नियम आणि आचारधर्म
श्रावण महिन्याच्या सुरूवातीपासून पोळ्यापर्यंत मांसाहार वर्ज्य ठेवला जातो. धार्मिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातून, श्रावण महिना पवित्र मानला जातो, त्यामुळे या काळात आचारधर्म पाळण्यावर जोर दिला जातो.
जिवती सण हा झाडीपट्टीतील लोकांच्या जीवनाचा एक अविभाज्य भाग आहे. ही परंपरा आणि संस्कृतीचे जतन करणारी सण असून, त्यात घरातील प्रत्येक सदस्याचा सहभाग असतो. सणातील सजावट, स्थानिक कारागीरांचा सहभाग, आणि धार्मिक विधी यामुळे या सणाला एक अनोखी ओळख प्राप्त होते.
जिवती देवी ची आरती | Jiwti Arti
जयदेवी जयदेवी जय जिवती जननी
सुखी ठेवी संतति विनंति तव चरणी ॥धृ॥
श्रावण येतांची आणूं प्रतिमा
गृहांत स्थापूनी करुं पूजना
आघाडा दूर्वा माळा वाहूं या
अक्षता घेऊनी कहाणी सांगू या ॥ १ ॥
जयदेवी जयदेवी जय जिवती जननी
सुखी ठेवी संतति विनंती तव चरणी
पुरणपोळीचा नैवेद्द दावू
सुवासिनींना भोजन देऊ
चणे हळदिकुंकू दूधही देऊं
जमुनी आनंदे आरती गाऊं ॥२॥
जयदेवी जयदेवी जय जिवती जननी
सुखी ठेवी संतति विनंति तव चरणी
सटवीची बाधा होई बाळांना
सोडवीसी त्यांतूनी तूंची तयांना
यासाठी तुजला करिती प्रार्थना
पूर्ण ही करी मनोकामना ॥३॥
जयदेवी जयदेवी जय जिवती जननी
सुखी ठेवी संतति विनंति तव चरणी
तुझिया कृपेने सौख्य नांदू दे
वंशाचा वेल वाढूं दे
सेवा हे व्रत नित्य घडूं दे
मनीचे हेतू पूर्ण होऊं दे ॥४॥
जयदेवी जयदेवी जय जिवती जननी
सुखी ठेवी संतति विनंति तव चरणी .
हे पण नक्की वाचा 👍:
विठ्ठलाला कानडा राजा का म्हणतात ?
आयुर्वेद आणि अध्यात्म: साध्या शब्दांत समजून घ्या
Disclaimer: The content on this website for example bhajan lyrics, devotional song lyrics, Religious articles, Health & wellness articles is provided for informational and educational purposes only. We do not claim ownership of any of the content unless explicitly stated. All lyrics and related materials are the property of their respective authors, artists, and copyright holders. However, If you believe any content on this site infringes upon your copyright, please contact us, and we will promptly address the issue.