प्राचीन संस्कृत मंत्र “लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु” हा आध्यात्मिक तसेच तात्त्विक दृष्टिकोनातून अत्यंत महत्त्वाचा आहे. हा मंत्र सर्व जीवांना सुख, शांती, आणि स्वातंत्र्य देण्याच्या इच्छेचा प्रतीक आहे, जो संस्कृती आणि धर्म यांच्यातील आपल्याला जोडणाऱ्या करुणा आणि एकोप्याचा संदेश देतो.
या लेखात आपण या मंत्राचा संपूर्ण श्लोक, त्याचा अर्थ, उत्पत्ती आणि व्यक्ती आणि समाजासाठी त्याचे फायदे याबद्दल चर्चा करू.
लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु॥ म्हणजे काय?
“लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु” हा एक गहन संस्कृत वाक्यांश आहे, ज्याला खूप खोल आध्यात्मिक अर्थ आहे. चला याचा विश्लेषण करू:
- लोकाः: जग, ब्रह्मांड किंवा कोणताही प्रदेश दर्शवतो.
- समस्ताः: सर्व जीव किंवा प्राणी यांना सूचित करतो.
- सुखिनो: सुख, समाधान, आणि शांती दर्शवतो.
- भवन्तु: एक हृदयातील प्रार्थना किंवा इच्छेचा निर्देश करतो.
यामुळे, संपूर्ण मंत्राचा अर्थ असा होतो: “संपूर्ण जगातील सर्व जीव सुखी आणि दुःखमुक्त असोत.”
हा साधा पण गहन मंत्र सर्व जीवांच्या कल्याणासाठी आणि त्यांच्या मुक्तीसाठी एक निस्वार्थ इच्छा व्यक्त करतो.
मंत्राचा उत्पत्ती आणि ऐतिहासिक महत्त्व
या मंत्राचे नेमके लेखक ज्ञात नाहीत, परंतु हा मंत्र हिंदू तत्त्वज्ञानाशी जोडला जातो आणि विविध आध्यात्मिक साधनांमध्ये याचा जप केला जातो.
ही प्राचीन भारतीय ज्ञानाची करुणा आणि सर्वसमावेशकता यांचे प्रतिबिंब आहे, ज्यात सर्व जीवांच्या कल्याणाचे आणि एकमेकांशी असलेल्या संबंधांचे महत्त्व अधोरेखित केले जाते.
मंत्राचे उच्चार आणि गीत
हा मंत्र पारंपरिकपणे संस्कृतमध्ये जपला जातो. येथे मूळ संस्कृतमधील गीत आहे:
लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु॥
इंग्रजी लिप्यंतरण: loh-kah sah-mah-stah soo-kee-noh bhah-vahn-too.
हा मंत्र प्राचीन संस्कृत ग्रंथांमधून आणि शिक्षणांमधून प्राप्त झाला आहे. संस्कृत ही प्राचीन ऋषींची भाषा असून, तिच्या मंत्र आणि स्तोत्रांमध्ये खूप ऊर्जा आहे. या मंत्रांच्या उच्चारांमुळे मन, शरीर, आणि आत्म्यावर प्रचंड प्रभाव पडतो, असे मानले जाते.
मंत्राचा अर्थ आणि तत्त्वज्ञान
“लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु” आपल्या मनात सहानुभूती, करुणा, आणि सार्वत्रिक प्रेम विकसित करण्यास शिकवतो.
हा मंत्र आपल्याला स्वतःच्या मर्यादेपलीकडे पाहायला लावतो, सर्व जीवांच्या आनंद आणि स्वातंत्र्याचा विचार करण्यासाठी प्रवृत्त करतो, आणि आपल्याला एकात्मतेच्या मार्गावर चालण्यासाठी प्रेरित करतो.
‘लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु’ मंत्र जपल्याचे फायदे
या मंत्राचा नियमित जप किंवा चिंतन केल्याने अनेक फायदे होतात.
1. करुणा विकसित करणे:
या मंत्राचा जप केल्याने, आपण सर्व जीवांप्रती करुणा आणि सद्भावना वाढवतो. केवळ स्वतःसाठी नव्हे तर इतरांसाठीही प्रेम आणि दयाळूपणाचा प्रसार करण्याची आठवण म्हणून हा मंत्र कार्य करतो.
2. जगात संतुलन साधणे:
या मंत्राचा संदेश सर्व जीवांसाठी सुख आणि दुःखमुक्तीसाठी प्रार्थना करतो, ज्यामुळे जगात शांतता आणि एकोप्याचा प्रसार होतो. हे आपल्याला अधिक समावेशक आणि उदार दृष्टिकोनाकडे वळवतो.
3. आंतरिक परिवर्तन:
हा मंत्र जपल्याने मनात सकारात्मक परिवर्तन घडते. हे एक प्रकारे सकारात्मक स्वीकृती आहे, जी आपल्या विचारांना आणि इच्छांना स्वतःच्या आणि इतरांच्या कल्याणासाठी बदलते. जपाच्या वेळी तयार होणाऱ्या ध्वनीलहरी मनाला शुद्ध करतात आणि आंतरिक शांतता निर्माण करतात.
4. सकारात्मकता पसरवणे:
समूहात किंवा समुदायात एकत्रितरित्या हा मंत्र जपल्याने त्याची सकारात्मक ऊर्जा वाढते. हे एक शक्तिशाली साधन आहे, जे एकजूट आणि सहानुभूतीचे वातावरण निर्माण करते, आणि वैयक्तिक तसेच सामूहिक परिवर्तनाला प्रोत्साहन देते.
लोक समस्थ सुखिनो भवन्तु Full Shlok in Sanskrit | लोक समस्थ सुखिनो भवन्तु का पूरा श्लोक क्या है?
ॐ सर्वे भवन्तु सुखिनः।
सर्वे सन्तु निरामयाः।
सर्वे भद्राणि पश्यन्तु।
मा कश्चित् दुःखभाग् भवेत्॥
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः॥
लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु॥
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः॥
लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु Meaning In English
- ॐ सर्वे भवन्तु सुखिनः: May all beings be happy.
- सर्वे सन्तु निरामयाः: May all beings be free from illness.
- सर्वे भद्राणि पश्यन्तु: May all see what is auspicious.
- मा कश्चित् दुःखभाग् भवेत्: May no one suffer in any way.
- ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः: Om, peace, peace, peace.
ही प्रार्थना सर्वत्र प्रेम, करुणा आणि शांती यांचे एक सुंदर प्रतीक आहे, जी संपूर्ण ब्रह्मांडातील सर्व जीवांच्या कल्याणाची इच्छा व्यक्त करते. “शान्तिः” या शब्दाचा तीन वेळा उच्चार केल्याने सर्व पातळ्यांवरील शांतीची इच्छा व्यक्त होते: शारीरिक, मानसिक आणि आध्यात्मिक.
English मधे वाचण्यासाठी खाली क्लिक करा.
सोबतच हे पण वाचा
श्रावण (सावन) महिना आणि त्याचे महत्त्व.
मराठी भजन साठी हे बघा